Tübitak 4006 Başvuruda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tübitak 4006 Başvuruda Dikkat Edilmesi Gerekenler yazısı ile o kadar emek verip sisteme girdiğiniz projelerin reddedilmesinin önüne geçmeye çalışacağım. Umarım tüm yürütücülerimiz bir göz atar ve emekleri boşa gitmez.

Geçen sene Tübitak 4006 Bilim Fuarlarına 13541 başvuru yapılmış yapılan başvurulardan 4678 tanesi onaylanırken 8863 başvuru reddedilmiştir. Yani yaklaşık olarak her 3 bilim fuarı başvurusundan sadece 1 tanesi geçmeyi başarmıştır.

Bu durumda Tübitak Yetkilileri reddedilen projeler için tekrar revize imkanı vermişlerdir. Projelerinizi revize ederken yine aynı sonuçla karşılaşmamak için bazı kurallara dikkat etmemiz gerekmektedir. Birçok platformda paylaşılan bu bilgileri derleyerek bir araya getirdim. Proje başvurusu yaparken bu kurallara uymaya çalışırsak başvurumuz sıkıntısız onaylanacaktır.

Projelerin Reddedilme Sebepleri

Öncelikle Projelerin reddedilme sebeplerine bakalım ve bunları yapmaktan uzak duralım.

1. Araştırma, inceleme ve tasarım projesi türünün doğru seçilmediği
2. Projelerin amaç, yöntem ve özet bölümlerinin açık, doğru ve anlaşılır bir şekilde doldurulmadığı,
3. Projelerin öğrenci seviyesine uygun hazırlanmadığı,
4. Bazı başvurularda ise ne yazık ki internetten hazır projelerden alıntılar yapıldığı gözlenmiştir!

Evet yukarıdaki 4 sebep muhtemel projelerinizin reddedilme sebepleridir. Peki Revize süresinde tekrar sisteme girerken nelere dikkat etmeliyiz?

Proje bilgilerini girerken nelere dikkat etmeliyiz?

Proje Adımları: Eğer sisteme bir Araştırma Alt Projesi giriyorsanız projenizi aşağıdaki adımlara uygun olarak hazırlayın ve yöntem kısmına bu adımları düzgün bir şekilde açıklayın.

• Alt Proje Konusunu Belirleme
• Araştırma Yapma
• Hipotez Kurma
• Deney ve Gözlem Zamanı
• Veri Toplama, Değerlendirme ve Sonuç

Proje Adımları: Eğer sisteme bir Tasarım Alt Projesi giriyorsanız projenizi aşağıdaki adımlara uygun olarak hazırlayın ve yöntem kısmına bu adımları düzgün bir şekilde açıklayın.

• Problemi Belirleme
• Problemi Araştırma
• Gereksinimleri Belirleme
• Olası Çözümler Geliştirme
• En İyi Çözümü Seçme
• Prototip Oluşturma/Yapılandırma
• Çözümleri Test Etme ve Değerlendirme

Proje Adımları: Eğer sisteme bir İnceleme Alt Projesi giriyorsanız projenizi aşağıdaki adımlara uygun olarak hazırlayın ve yöntem kısmına bu adımları düzgün bir şekilde açıklayın.

• Araştırma Konusu / Sorusu Belirleme
• Anahtar Sözcükleri Belirleme
• Kaynak Taraması Yapma
• Kaynakları Sentezleme
• Sunum

Doğru Proje İçin İpuçları

Projede ne yapılacağı açık şekilde belirtilmeli!: Özellikle Proje Yöntemi kısmında projenin nasıl yapılacağının açık bir şekilde belirtilmesi gerekmelidir.

İpucu: Bunu kısmı olması gerektiği gibi yapıp yapamadığınızı şöyle test edebilirsiniz. Projenin yöntem kısmını bir kişiden okumasını ve size kendi kelimeleriyle anlatmasını isteyin. Eğer yapmak istediğiniz şeyi size anlatıyorsa bu kısım olmuş demektir. Aksi halde tekrar düzenlemeniz şart!

Denklem kullanımları Araştırma Projesi Değildir.: Matematik, Fizik, Kimya gibi alanlarda ders kapsamında problem çözmek için kullanılan yeni/farklı/var olan bir matematiksel denklemin kullanımının araştırma projesi olarak sisteme girilmesi uygun değildir. Böyle projeleri olanlar proje türü olarak inceleme projesini seçmesi daha uygun olacaktır.

Hipotezi olmayan bir projeyi Araştırma Projesi olarak girmeyin.: Bir hipotez test etmeksizin sadece var olan kaynakları tarayarak yapılan projelerin araştırma projesi olarak sisteme girilmesi uygun değildir. Böyle projesi olanlar proje türü olarak inceleme projesini seçmesi daha uygun olacaktır.

İpucu: Araştırma projelerinde bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisinin test edilmesi esastır. Örneğin hangi renk ışığın (bağımsız değişken) fasulye bitkisinin gelişiminde (bağımlı değişken) daha etkili olduğunun incelenmesi uygun bir araştırma projesi örneği olabilir.

Hazır Proje Girmeyin, Kendinize Göre Değiştirin.: Projeler internet/bilimsel makale vb. kaynaklardan birebir kopyala yapıştır yapılarak sisteme girilmemelidir! Diğer sıkıntıların yanında bu bir suçtur. Örneğin akademisyen olarak bizler böyle bir şey yapsak cezamız ünvanımızın elimizden alınması ve akademiden ihraçtır. Buradan hareketle başımıza ne denli bir sıkıntı alabileceğimizi aklımızdan çıkarmayalım!

İpucu: Peki, proje hazırlarken bu kaynaklardan hiç yaralanmayacak mıyız? Tabii ki yararlanacağız fakat yararlandığımız kısımlarda yararlandığımız kaynakları referans vermeliyiz ve mutlaka kendimizden de bir şeyler katmalıyız. Örnek olarak birileri fasulye bitkisi üzerinde mavi ışığın etkisine baktıysa bizler de mavi ışığın bezelye üzerindeki etkisine bakabiliriz, ya da kırmızı ışığın fasulye üzerindeki etkisine bakabiliriz!

Bunların yanında aşağıdaki noktalara da dikkat etmekte fayda var.

Hangi Projeleri Yazmamalıyız?

• Resfebe ile şunu öğreniyorum, Biyotabu, Atasözlerini/Deyimleri Eğlenerek Öğreniyorum, Arduino ile Robotik Kodlama, My Word World, Snap Words, Pick Teoremi, gibi sınıf içinde öğretim sırasında yapılan etkinliklerin öğrencilerin projesi gibi sunulması uygun düşmemektedir.
• Fen Duvarı, English Street, Bağlaç Treni, Matematik Sokağı, Fen Sokağı, Din Kültürü Sokağı, Türkçe Sokağı, Motivasyon Duvarı gibi birçok okulda ortak olan projelerin araştırma projesi olarak sisteme girilmesi uygun düşmemektedir! Mümkünse bu projeleri tamamen sistemden silip yerine “daha uygun” projeler ekleyebilirsiniz!
• Ebru sanatı, Altın oran, Pi sayısı, 7 ile bölünebilme, Pisagor teoremi, mBot ile robot yapımı, Tekne yapımı, Organik sabun yapımı, Hangi gezegende ağırlığım en çoktur, Fraktal, gibi projeler için bir önceki madde geçerlidir!
• Fil diş macunu, Ames odası, Naiper’in kemikleri gibi projeler Türkiye genelinde klasik oldu, mümkünse artık yazılmamalı!
• Besinlerdeki şeker miktarı, Kaya tuzu, gibi bazı projeler farklı okullarda aynı şekilde yazılmış!
• Süreçte öğrenciyi cezalandıran; tıbbi açıdan test edilmeyen krem, ilaç kür vb şeylerin kullanılmasını öneren; süreçte ağaç kesimi gibi uygulamaların olduğu çevreye zarar verme potansiyeli olan projeler etik açıdan uygun düşmemektedir. Bunlar kesinlikle sistemde yenileriyle değiştirilmeli!
• Bazı okulların projelerinin özellikle proje yöntemi kısmı birden fazla projede tamamen aynı (örneğin sisteme girilen 3. ve 8. proje). Dolayısıyla gayri ciddi bir durum ortaya çıkmış bulunmakta. Böyle durumlarda olan projelerin tekrar gözden geçirilip ilgili değişikliklerin yapılması puanların artması açısından fayda sağlayacaktır.
• Zaten var olan bazı eserlerin (örneğin öğretmenimizin köyündeki camiinin tasarımı) tasarım projesi altında sunulması uygun görünmemektedir. Bunun yerine özgün bir tasarım yapmanız ve bu tasarımın kimin ihtiyaçlarına cevap vereceğini açıkça belirtmeniz projelerin yüksek puan almasına katkı sağlayacaktır.
• Farklı bölge/okul/il gibi yerlere ait proje geliştirdiyseniz sebebini belirtmeniz projenizin yüksek not alması açısından önemlidir! Örneğin “Antalya’nın doğal bitki örtüsü nedir?” sorusunu araştırıyorsanız bunu mutlaka yapmalısınız!

Hangi Projelerimizi Güncellemeliyiz?

• Bazı projeler çok açık şekilde öğrenci tarafından oluşturulmadığı, aksine hoca tarafından oluşturulduğu göze çarpmakta. Böyle projelerin belki seviyesinin aşağıya çekilerek öğrencinin seviyesine indirilmesi ve öğrencinin ilgisine çekebilecek hale getirilmeye çalışılması projenin kabulü açısından olumlu olacaktır.
• Kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumların belirlenmesi, öğrencilerin kendilerine saygı düzeylerinin cinsiyet duruma göre incelenmesi, tutum ve davranışların tespiti, herhangi bir konuda öğrencilerin bilgi düzeylerinin belirlenmesi, zorbalığa uğramanın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi gibi akademik makale tarzı projeleri ya projeler arasından tamamen çıkarılmalı ya da bu konuları öğrenciler neden merak ettiler açıkça belirtilmeli (çalışmanın önemi)

Örnek Proje Fikirleri

Neler yazılabilir (dikkat alıntıdır!): Burada size sunulan proje örnekleri daha önce öğrenciler tarafından yapılmış projelerdir. Lütfen sadece fikir almak için kullanınız!

• Köyümdeki içme suyunun kalitesini nasıl artırabilirim?
• İlçemde toplanan organik çöpleri kullanarak organik gübre oluşturabilir miyim?
• İlimizdeki devlet hastanesinin güneş enerjisi ile ısıtılması mümkün müdür?
• Kuru baklagillerden cips yapılabilir mi?
• İlimizdeki mevsimlik işçi ailelerin çocuklarının okula devam durumları nasıldır?
• Büyük tohumlu bitkiler büyük bitki meydana getirebilir mi?
• Bitkiler su ya da süt ile sulanırsa hangisinde daha çok büyüme gerçekleşir?
• Işıksız ya da çok ışık altında yetiştirilen mantarlara ne olur? Nemsiz ya da çok nemli bir ortamda ne olur? Havasız ortamda ne olur?
• Erozyonun kontrolü için geliştirilmiş hangi yöntem daha iyidir?
• Tohumların nasıl yerleştirildiği çimlenmesi için önemli midir?
• Hangi bitkiler ve sebzeler daha iyi renk verir?
• Anti asit ilaçlar toprağın asit yağmurlarından korunmasına yardımcı olur mu?
• Mikrodalga fırınların çalışma prensipleri nedir?
• Muz manav tezgâhında mı yoksa buzdolabında mı daha hızlı kararır?
• Hangi koruyucu madde ile sarılmış elma dilimleri buzdolabında daha uzun dayanır? Folyo, kâğıt, plastik?
• Bir meyvenin büyüklüğü ile tohum sayısı arasında ilişki var mıdır?
• Nane kokusu böcekleri uzaklaştır mı?
• Solucanlar ışığa nasıl tepki verir?

Kaynakça

Yukarıda yazdığım bilgiler https://www.facebook.com/groups/574340509314926/permalink/2052855908130038/ adresinden alınarak düzenlenip eklenmiştir.